علامت فود گرید (food grade) به معنای وجود استاندارد های خاصی برای استفاده از ظروف یکبار مصرف در نگهداری مواد غذایی است. تمامی ظروف پلاستیکی که با مواد غذایی انسان ها و یا حیوانات در تماس می باشند، باید این استاندارد ها در آنها بکار رود. همان طور که می دانید، به دلیل ساختار مواد پلاستیکی احتمال ایجاد مسمومیت در بعضی از مواد اولیه ساخت پلاستیک وجود خواهد داشت. از این رو باید از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی که دارای علامت food grade وی باشند استفاده کنید.
تعریف پلاستیک
پلاستیک ها موادی اغلب مصنوعی می باشند که با مواد نفتی تهیه خواهد شد. البته انواع پلاستیک های طبیعی نیز موجود هستند که هزینه آن ها نسبتاً از نوع مصنوعی آن بیشتر خواهد شد. پلاستیک به عنوان ماده ای شناخته شده است که معمولا هر فردی بر روی کره زمین از آن استفاده خواهد کرد و در همه مکانها پیدا می شود و از دوام بسیار بالایی دارد. روند تولید این ماده بسیار اقتصادی است و از منابعی استخراج می شود که به وفور در اطراف ما دیده می شود. در گذشته نیز موادی مانند عاج فیل و یا لاک لاکپشت ها به منظور تولید محصولات مختلف مورد استفاده قرار می گرفتند.
معرفی ساختار پلاستیک ها
پیش از آنکه به معرفی بیشتر علامت فود گرید یا food grade در ظروف یکبار مصرف بپردازیم، باید ابتدا با ساختار پلاستیک ها آشنایی بیشتری داشته باشید. ساختار پلاستیکی عموما از مواد نفتی تهیه خواهد شد و به این معناست که طبیعی نبوده و به صورت مصنوعی تولید می شود. البته ظروف یکبار مصرف گیاهی نیز در این مورد موجود هستند. از طرفی هم تنها برخی از انواع پلاستیک دارای علامت و استاندارد فود گرید خواهند بود. به این معنا که تنها برخی از آن ها مناسب برای استفاده از مواد غذایی می باشند.
تمامى پلیمرها از نوع دست اول تا آنهایى که بازیافتى می باشند و همچنین ظروف پلاستیکى حتماً باید قبل از استفاده در صنعت غذایى تحت آزمون فود گرید یا Food grade قرار گرفته شوند. این آزمون تحت استانداردهاى اتحادیه اروپا (EEC) و آمریکایى (FDA) صورت می گیرد.
با انجام آزمون هایى که در اداره کل آزمایشگاه هاى کنترل غذا و دارو نیز قابل اجرا می باشند میزان مهاجرت مواد سازنده پلیمرها به سمت مواد غذایى مشابه سنجیده خواهد شد. در واقع وزارت بهداشت مقاومت و میزان مهاجرت مواد سازنده پلیمرها را در حلال ها یا محلول هاى مشابه مواد غذایى محاسبه می کنند.
بیان علامت فود گرید در ظروف یکبار مصرف
همان طور که گفته شد پلاستیک ها از موادی به نام پلیمر و مونومر ساخته شده اند. بین تمامی پلیمرها تنها برخی از آن ها که دارای استانداردهای مونومر می باشند، مناسب برای استفاده در مقابل مواد غذایی هستند. پلیمرهای فود گرید دچار خوردگی و اکسایش نمی شوند و حتی در صورت برخورد و تماس مستقیم با مواد غذایی ضرری به آن وارد نمی کنند.
علت این امر این است که پلاستیک های دارای علامت فود گرید به خصوص در ظروف یکبار مصرف هیچ گونه ماده شیمیایی آسیب زایی به غذا منتقل نخواهد کرد. در نتیجه فاقد مواد سرطان زا است و به سلامت انسان صدمه ای وارد نمی کند. مواد فودگرید قادر به حفظ این ویژگی خود حتی در دماهای بالا نیز می باشند، یکی از مهم ترین موارد در صنعت تولید و همچنین بسته بندی مواد غذایی یافتن بهترین نمونه از مواد اولیه سالم خواهد بود. که نایلون های فودگرید به این منظور تولید شده اند.
مواد اولیه بکار رفته در تولیدات ظروف فودگرید
• پایه تولید ظروف فودگرید از پلیپروپلین و پلی اتیلن هایی با چگالی بالا است که از نظر ماندگاری بسیار بادوام می باشد و تمام نکات بهداشتی در مورد آنها رعایت شده است ؛ این بسته بندی ها بهترین انتخاب برای بسته بندی مواد غذایی خواهند بود.
• پلی اتیلن با چگالی بالا که به HDPE نیز معروف می باشد، دارای مقاومت خوبی در برابر خوردگی و همچنین اکسایش می باشد و این مواد استثنایی معمولا قابل بازیافت نیز خواهند بود.
• پلی اتیلن های با چگالی بالا (HDPE) نسبت به پلی اتیلن ها با چگالی پایین (LDPE) از استحکام کششی بیشتری برخوردار است.
مزایای استفاده از ظرف های فودگرید
• در بسته بندی های ناسالم مولکول ها با توجه به شرایط محیطی در برخی موارد مواد مضر خود را به مواد غذایی انتقال می دهد. این در صورتی است که قوانینی جهت تضمین بهداشت بسته بندی ها متناسب با تنوع مواد مصرفی داخل آن معین شده است و ظروف فودگرید به طور کامل این اطمینان را به شما خواهد داد که این تولیدات از لحاظ ایمنی و بهداشت، قابل اعتماد می باشند.
• سطوح ظروف فودگرید عاری از هر نوع مواد زیانبار برای مواد غذایی می باشد و خاصیت مواد غذایی را برای مدت طولانی حفظ می کند؛ مواد فودگرید حتی در شرایط سخت تولید مانند حرارت و همچنین فشار بالا از انتقال عوامل آسیب زننده و سرطان زا به مواد غذایی جلوگیری خواهد کرد.
• در حال حاضر این امکان وجود دارد تا بر اساس میزان چربی و همچنین دمای هر کالا و نیز مقدار PH ماده غذایی مورد نظر و شرایط بسته بندی، ظروف فودگرید متفاوت تولید گردد.
موارد قابل استفاده ظروف فود گرید
فودگرید می تواند در دو حوزه مواد غذایی و غیر غذایی و یا صنعتی حضور پیدا کند.
در حوزه مواد غذایی، ظروف فود گرید در انواع بسته بندی ها که از قبیل مواردی همانند لیوان، قوطی های نوشیدنی و ظروف بسته بندی، غذای کودک و بزرگسال را در خود جای می دهند. البته قابل ذکر می باشد، که ظروف فودگرید می توانند از انواع مواد، مانند پلاستیک ، کاغذ ، کارتن، روکش بسته بندی ، فلز و … تولید شوند.
نوع دیگر استفاده از فودگرید در تولید نایلون ها جهت بسته بندی برای مواد غذایی می باشد که در این نوع از پلاستیک ها ، از مواد اولیه بسیار مقاوم استفاده خواهد شد و تمام موارد بهداشتی نیز برای تولید این نوع از پلاستیک رعایت خواهد شد، یکی از موارد مصرف این پلاستیک ها بسته بندی های آجیل ، چیپس و همچنین پفک است.
کارخانجات مواد غذایی با استفاده از ظروف فود گرید ایمنی و بهداشت محصولات خود را تضمین کرده اند. برای مصارف صنعتی دیگر فودگرید می توان، استفاده از این مواد کاربردی در صنعت کشاورزی ، لوله های آب آشامیدنی و همچنین صنعت بسته بندی دارو ها را نام برد.
ویژگی رنگ ها در علامت فود گرید
رنگ در پلاستیک هایی که دارای علامت فود گرید ( food grade ) به خصوص در ظروف یکبار مصرف به معنای این است که مواد رنگی خوراکی و یا مجاز برای استفاده در مقابل مواد غذایی خواهد بود. به بیان دیگر باید رنگدانه های مصرف در ایجاد ظروف پلیمری از نوع مناسب در جهت کاربرد در زمینه بسته بندی مواد خوراکی و همچنین آشامیدنی باشد.
مواد پلاستیکی فود گرید مواردی همچون رنگ مضر، پلاستیک قابل بازیافتی که شامل مواد شیمیایی یا هر ماده ای که می تواند برای انسان ضرر داشته باشد، در آن وجود ندارد. در این نوع از پلاستیک ها، از مواد اولیه بسیار مقاوم استفاده خواهد شد . تمام موارد بهداشتی نیز برای تولید این نوع از پلاستیک رعایت شده اند.
اهمیت بالای علامت فود گرید در ظروف یکبار مصرف
اهمیت این علامت به دلیل تضمین سلامت و همچنین ایمنی برای استفاده در خصوص نگهداری مواد غذایی خواهد بود. به طور خلاصه ، چیزی که پلاستیک را از نظر امنیت تضمین کرده است، خلوص آن می باشد. این به طور معمول به این معنا است که نمی توان در تولید پلاستیک های که دارای علامت فود گرید در ظروف یکبار مصرف نیستند از رنگها یا مواد بازیافتی مضر برای سلامتی انسان به هیچ عنوان استفاده نمود.
نتیجه گیری
به دلیل مشکلات بوجود آمده، توسط پلاستیک ها محققین، استانداردها و قوانینی برای تولید ظروف یکبار مصرف ابداع کرده اند. این استاندارد ها باعث تضمین سلامت و ایمنی در استفاده از برخی مواد پلاستیکی قابل استفاده در خصوص نگهداری مواد غذایی شده است.
می توان با مشاهده علامت فود گرید بر روی ظروف یکبار مصرف از بابت رعایت این استاندارد ها در مواد تشکیل دهنده و همچنین روش های تولید آنها تا حدی اطمینان پیدا کرد.
