در این مقاله می خواهیم با کاربردهای پلی پروپیلن و همچنین پت و پلی اتیلن آشنا شویم. قبل از اینکه با کاربردهای آنها آشنا شویم، بهتر است بدانیم این دو ماده چه هستند و چه تفاوتی با یکدیگر دارند.
پلی پروپیلن چیست؟
این پلیمر ترموپلاستیک همه کاره وقتی در دهه 1950 وارد صنعت شیمی شد، سر و صدای زیادی ایجاد کرد. دانشمندان اروپایی سریع آن را توسعه داده، به سرعت تجاری سازی شده، به صنعت ورود کرده و در دسترس صنایع مختلف قرار گرفت. از آن زمان، PP از محبوبیت زیادی برخوردار شده است و در حال حاضر دومین پلاستیک مصنوعی پرمصرف در جهان بعد از پلی اتیلن است.
در شیمی پلیمر، اصطلاح PP مخفف پلی پروپیلن (polypropylene) بوده و این یک ماده پلیمری حاوی واحدهای تکرارکننده پروپیلن است. نام دیگر این ماده “polypropene” است. ماده PP در دسته پلیمرهای ترموپلاستیک قرار می گیرد، هم به عنوان الیاف و هم به عنوان پلاستیک کاربرد دارد. این ماده با حرارت دادن نرم می شود و می توان آن را به اشکال مختلف قالب گیری کرد که این ویژگی، مشخصه پلیمرهای ترموپلاستیک است. همچنین، این ماده پلیمری از طریق پلیمریزاسیون افزودنی ساخته می شود. کاربرد عمده PP استفاده از آن به عنوان ماده بسته بندی است.
این ماده نسبت به پت و پلی اتیلن ارزان بوده زیرا یکی از قابل بازیافت ترین پلاستیک های موجود است؛ همچنین برخلاف مونومر خود هیچ پیوند دوگانه ای در ساختار پلیمری خود ندارد؛ بنابراین، این یک ماده پلیمری اشباع است.
از مهمترین خواص PP می توان به چگالی کم، شفافیت خوب، قابلیت بازیافت و قابلیت کشش اشاره کرد.
پت و پلی اتیلن چیست؟
در شیمی پلیمر، اصطلاح پت مخفف پلی اتیلن ترفتالات است. این ماده پلیمری حاوی واحدهای تکرارشونده اتیلن ترفتالات هست. این ماده در دسته رزین های ترموپلاستیک قرار می گیرد و نوعی پلی استر است. معمولا PET از دی متیل ترفتالات (اسید ترفتالیک) و اتیلن گلیکول تولید می شود.
در فرآیند تولید دو نوع واکنش شیمیایی وجود دارد. این دو واکنش عبارت از واکنش ترانس استریفیکاسیون و واکنش استریفیکاسیون هستند. این ماده بی رنگ بوده و معمولا در حالت نیمه کریستالی قرار دارد. سختی این ماده به فرآیند تولید بستگی دارد. این ماده در برابر ضربه قوی بوده و مقاوم است. به طور قابل توجهی به عنوان یک مانع برای رطوبت و گاز، خوب عمل می کند. همچنین، به عنوان یک مانع خوب برای الکل و برخی مواد شیمیایی دیگر نیز عمل می کند. با این حال، هنگامی که در معرض کلروفرم و تولوئن قرار می گیرد به رنگ سفید تبدیل می شود.
این ماده به عنوان یک ماده ایمن برای تماس با غذاها و نوشیدنی ها توسط FDA و دیگر آژانس های ایمنی بهداشتی در سراسر جهان تایید شده است. به دلیل خواص منحصر به فردی که پت دارد، به سرعت در حال تبدیل شدن به مواد بسته بندی ترجیحی برای غذاها و نوشیدنی ها در جهان است؛ مانند شیشه عمل کرده و ماده ای بسیار قوی و بی اثر بوده که با غذاها واکنش نشان نمی دهد، در برابر حمله میکروارگانیسم ها مقاوم بوده و از نظر بیولوژیکی نیز تجزیه نمی شود؛ اما برخلاف شیشه، پت بسیار سبک وزن بوده، حمل و نقل آن آسان است و کارآمد و نشکن نیز هست.
این ماده را می توان با شستشوی کامل و ذوب مجدد کامل یا با تجزیه شیمیایی به مواد تشکیل دهنده اش برای ساخت رزین جدید PET بازیافت کرد.
تفاوت بین پلی پروپیلن با پت و پلی اتیلن چیست؟
تفاوت اصلی بین پلی پروپیلن (PP) با پت و پلی اتیلن (pet) این است که PP یک پلیمر اشباع بوده در حالی که PET یک پلیمر غیر اشباع است. همچنین، تولید PP از طریق پلیمریزاسیون افزودنی پروپیلن انجام می گیرد در حالی که تولید PET از طریق پلیمریزاسیون تراکمی دی متیل ترفتالات و اتیلن گلیکول انجام می شود. علاوه بر آنچه گفته شد این دو ماده دارای 4 تفاوت اساسی هنگام استفاده در بسته بندی ها نیز هستند:
1. مقاومت شیمیایی و حرارتی
دمای بالا: پلی پروپیلن نسبت به پت و پلی اتیلن در برابر دمای بالا مقاومت بیشتری دارد. افزودنی PP در شرایط عالی بین 140 تا 170 درجه سانتیگراد مقاومت دارد؛ در حالیکه pet بالاترین دمایی که می تواند تحمل کند بین 105 تا 115 درجه سانتیگراد است.
دمای پایین: در این حالت پلی اتیلن در دماهای پایین، مقاومت بیشتری دارد و ویژگی های خود را حتی تا دمای 80- درجه سانتیگراد حفظ می کند اما PP خواص خود را فقط در دمای صفر درجه می تواند حفظ کند.
مقاومت شیمیایی: علیرغم اینکه پت مقاومت بهتری در برابر سایش و پارگی دارد؛ اما این PP است که به دلیل مقاومت بالایی که در برابر اسیدهای ساینده دارد، متمایز شده است و این یکی از تفاوت های اصلی این دو ماده افزودنی پلاستیکی است.
2. انعطاف پذیری
پت و پلی اتیلن یک ماده بسیار الاستیک بوده که به راحتی کشیده می شود و آن را به ماده ای عالی برای بسته بندی مواد غذایی تبدیل می کند. پلی پروپیلن انعطاف پذیری کمتری دارد، اگرچه شکستن آن به طور مشخص دشوارتر است.
3. سبکی و رنگ
ماده پلی پروپیلن بسیار سبک تر از پت و پلی اتیلن است. در مورد رنگ نیز در شکل طبیعی آن، PP رنگ سفید شفاف دارد؛ در حالی که پلی اتیلن بی رنگ است.
4. قابلیت بازیافت
با توجه به اینکه هر دو ماده پلی پروپیلن و پلی اتیلن، ترموپلاستیک هستند، بازیافت بسته بندی آنها نیز آسان است. این بدان معنی است که آنها در معرض فرآیندهای حرارتی ذوب می شوند و می توانند به طور مکرر قالب گیری شوند. این دو پلاستیک، پس از بازیافت می توانند مورد استفاده جدیدی قرار گیرند. با این حال پت و پلی اتیلن از بین این دو، قابلیت بازیافت بیشتری دارد.
کاربرد در بسته بندی مواد غذایی
هر دو این مواد یعنی پلی پروپیلن، پت و پلی اتیلن در صنعت بسته بندی کاربرد زیادی دارند. ویژگی های مختلف هر دو پلاستیک موجب شده استفاده از آنها به عنوان بسته بندی مواد غذایی متفاوت عمل کنند. چند نمونه زیر را در نظر داشته باشید:
- بسته بندی مایکروویو: پلی پروپیلن به دلیل مقاومت در برابر دماهای بالا، برای بسته بندی های مایکروویو مناسب است.
- چسبندگی بالا: بسته بندی مواد غذایی با چسبندگی بالا یا مقاومت در برابر حرارت آب بندی، برای بسته بندی آجیل، برنج و سس مناسب است. این ویژگی را هر دو دارند ولی PP بهتر عمل می کند.
- بسته بندی پاستوریزه: پلی پروپیلن یک ماده خوب برای استفاده در عملیات حرارتی مانند استریلیزاسیون و پاستوریزاسیون است، زیرا در مقابل هر دو عملیات کاملا مقاومت دارد. با این حال، پلی اتیلن فقط می تواند پاستوریزاسیون را تحمل کند.
سایر موارد استفاده از پلی پروپیلن، پت و پلی اتیلن
پلی اتیلن و پت و پلی پروپیلن هر دو می توانند برای مقاصدی غیر از بسته بندی مواد غذایی استفاده شوند:
- عایق: به عنوان عایق برای قطعات داخلی خودرو و همچنین برای درها و پنجره ها استفاده می شوند؛ اما PP کاربرد بیشتری در این زمینه دارد.
- کیسه های پلاستیکی: پلی اتیلن یکی از رایج ترین مواد مورد استفاده در کیسه های پلاستیکی است. حال ممکن است کیسه های خرید باشد یا کیسه های سطل زباله و غیره.
- نوار چسب: اکثر نوارهای چسب از پلی پروپیلن ساخته می شوند زیرا از استحکام خاصی برخوردار هستند.
- اسباب بازی: پلی اتیلن با چگالی بالا معمولا برای ساخت اسباب بازی های کودکان استفاده می شود.
- جعبه‌های ذخیره‌سازی: جعبه های ذخیره سازی پلاستیکی معمولا از پلی‌پروپیلن ساخته می شوند، زیرا در برابر سایش سخت و مقاوم عمل می کنند.
- کاربرد کشاورزی: در گلخانه ها، از حرارت های مصنوعی زمینی که ترکیبی از PP و pet است، استفاده می شود.
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد کاربردهای مختلف این افزودنی های پلاستیکی داشته باشید، لطفا از صفحه وب ما دیدن کنید یا با ما تماس بگیرید، ما خوشحال خواهیم شد که به تمام سوالات شما پاسخ دهیم.
گرانول پت کاربردهای زیادی دارد و روز به روز مصرف آن در صنایع مختلف رو به افزایش است به طوری که تولید این ماده پلیمری در سطح جهان از 140000 تن در سال 2010 به حدود 213000 تن در سال 2021 رسیده است. برخی از کاربردهای مهم آن عبارت هستند از:
- ساخت کیسه های خرید و بطری آب؛
- ساخت ویدئوها؛
- ساخت ظروف و کیسه ها؛
- تولید لباس های مقاوم و ضد چروک؛
- تولید لباس های پزشکی؛
- ساخت بطری های آب؛
- ساخت ظروف مایکروویوی؛
- تولید فرش؛
- بسته بندی های مواد غذایی مانند کره بادام زمینی و مربا؛
- ساخت قطعات خودرو مانند روکش صندلی؛
- استفاده در صنعت ساختمان سازی مثلا به عنوان عایق سقف؛
- استفاده به عنوان رطوبت گیر در بسته های دارو و بسته بندی هایی مانند کفش.
گرانول پت کاربردهای زیادی دارد و روز به روز مصرف آن در صنایع مختلف رو به افزایش است به طوری که تولید این ماده پلیمری در سطح جهان از 140000 تن در سال 2010 به حدود 213000 تن در سال 2021 رسیده است. برخی از کاربردهای مهم آن عبارت هستند از:
- ساخت کیسه های خرید و بطری آب؛
- ساخت ویدئوها؛
- ساخت ظروف و کیسه ها؛
- تولید لباس های مقاوم و ضد چروک؛
- تولید لباس های پزشکی؛
- ساخت بطری های آب؛
- ساخت ظروف مایکروویوی؛
- تولید فرش؛
- بسته بندی های مواد غذایی مانند کره بادام زمینی و مربا؛
- ساخت قطعات خودرو مانند روکش صندلی؛
- استفاده در صنعت ساختمان سازی مثلا به عنوان عایق سقف؛
- استفاده به عنوان رطوبت گیر در بسته های دارو و بسته بندی هایی مانند کفش.
